الباب الحادى و الثلاثون نوح البوم و مصیبتها على الحسین علیه السلام
متن:
حدثنى محمد بن الحسن بن احمد بن الولید؛ و جماعة مشایخى عن سعد بن عبد الله، عن محمد بن عیسى بن عبید، عن صفوان بن یحیى، عن الحسین بن ابى غندر، عن ابى عبد الله علیه السلام قال: سمعته یقول فى البومة، قال: هل احد منکم راها بالنهار، قیل له: لا، تکاد تظهر بالنهار و لاتظهر الا لیلا، قال: اما انها لم تزل تاوى العمران ابدا، فلما ان قتل الحسین علیه السلام آلت على نفسها ان لا تاوى العمران ابدا و لا تاوى الا الخراب، فلا تزال نهارها صائمة حزینة حتى یجنها اللیل فاذا جنها اللیل (کذا) فلا تزال ترنم على الحسین علیه السلام حتى تصبح.
باب سى و یکم نوحه سرائى و ذکر مصیبت نمودن جغد بر حضرت امام حسین علیه السلام
ترجمه:
(حدیث اول)
محمد بن الحسن بن احمد بن ولید و جماعتى از اساتیدم، از سعد بن عبد الله، از محمد بن عیسى بن عبید، از صفوان بن یحیى، از حسین بن ابى غندر، از حضرت ابى عبد الله علیه السلام وى گفت:
شنیدم امام صادق علیه السلام درباره جغد فرمودند:
آیا احدى از شما آن را در روز دیده است؟
محضر مبارکش عرض شد: خیر ابدا در روز ظاهر نشده و تنها در شب پیدا مى گردد.
حضرت فرمودند:
اما اینکه این حیوان پیوسته در خرابه ها مسکن گرفته و در آبادى نمى آید جهتش آنست که:
وقتى حضرت امام حسین علیه السلام شهید شدند این حیوان بواسطه قسم بر خود حتم نمود که ابدا در آبادى سکنا نکرده و منزلش تنها در خرابه ها باشد پس پیوسته در روز صائم و حزین است تا شب فرا برسد و وقتى شب در آمد از ابتداء آن تا صبح بر مصیبت حضرت امام حسین علیه السلام زمزمه و نوحه سرائى و مرثیه خوانى مى کند.
متن:
حدثنى حکیم بن داود بن حکیم، عن سلمة بن ابى الخطاب، عن الحسین بن على بن صاعد البربرى قیما القبر الرضا علیه السلام قال: حدثنى ابى قال: دخلت على الرضا علیه السلام فقال لى:ترى هذه البوم ما یقول الناس؟ قال: قلت: جعلت فداک جئنا نسالک، فقال: هذه البومة کانت على عهد جدى رسول الله صلى الله علیه و آله تاوى المنازل و القصور و الدور، و کانت اذا اکل الناس الطعام تطیر و تقع امامهم فیرمى الیها بالطعام و ترجع الى مکانهم فلما تقل الحسین علیه السلام خرجت من العمران الى الخراب و الجبال و البرارى، و قالت: بئس الامة انتم! قتلتم ابن بنت نبیکم، و لا آمنکم على نفسى.
ترجمه:
(حدیث دوم)
حکیم بن داود بن حکیم از سلمة بن ابى الخطاب از حسین بن على صاعد بربرى که قیم و متصدى قبر حضرت امام رضا علیه السلام نقل کرده که وى گفت:
پدرم براى من نقل نمود و گفت: بر حضرت رضا علیه السلام وارد شدم، آن جناب به من فرمود:
این جغد را مى بینى؟ مردم چه مى گویند؟
عرض کردم: فدایت شوم آمده ایم که از شما بپرسیم.
حضرت فرمودند: این جغد در عصر جدم رسول خدا صلى الله علیه و آله در منازل و قصرها و خانه ها سکنى داشت و هر وقت مردم مشغول خوردن طعام بودند این حیوان پر مى زد و در مقابل ایشان خود را مى رساند و مردم طعام و غذا جلویش مى ریختند و این حیوان طعام خورده و از آب خود را سیراب مى کرد و سپس به منزلش بر مى گشت ولى هنگامى که حضرت حسین بن على علیه السلام شهید شدند از شهر و آبادى خارج گشت و در خرابه ها و کوهها و بیابان ها مکان گرفت و گفت: بد امتى شما مى باشید!پسر دختر پیامبر خود را کشتید و من نسبت به نفس خود از شما در امان نیستم.
متن:
و حدثنى محمد بن جعفر الرزاز، عن خاله محمد بن الحسین بن ابى الخطاب، عن الحسن بن على بن فضال عن رجل عن ابى عبد الله علیه السلام قال: ان البوم لتصوم النهار فاذا افطرت تدلهت على الحسین بن على علیه السلام حتى تصبح.
ترجمه:
(حدیث سوم)
محمد بن جعفر رزاز، از دائى خود محمد بن الحسین بن ابى الخطاب، از حسن بن على بن فضال از شخصى از حضرت ابى عبد الله نقل کرد، وى گفت:
امام علیه السلام فرمودند:
جغد در روز صائم بوده و وقتى افطار نمود قلبش در مصائب حضرت حسین بن على علیه السلام محزون و افسرده شده تا صبح فرا برسد.
متن:
حدثنى على بن الحسین بن موسى، عن سعد بن عبد الله، عن موسى بن عمر، عن الحسن بن على، عن المیثمى (قال: قال ابو عبد الله علیه السلام: یا یعقوب رایت بومة بالنهار تنفس قط، فقال: لا، قال: و تدرى لم ذلک؟
قال: لا، قال: لانها تظل یومها صائمة على ما رزقها الله، فاذا جنها اللیل افطرت على ما رزقت، ثم لم تزل ترنم على الحسین بن على علیه السلام حتى تصبح.
ترجمه:
(حدیث چهارم)
على بن الحسین بن موسى، از سعد بن عبد الله، از موسى بن عمر، از حسن بن على، از میثمى نقل کرده، وى گفت:
حضرت ابو عبد الله علیه السلام فرمودند:
اى یعقوب آیا تا به حال دیده اى که جغدى در روز آواز بخواند؟
وى گفت: خیر.
حضرت فرمودند: مى دانى چرا؟
عرض کرد: خیر.
امام علیه السلام فرمودند: براى اینکه طول روز را این حیوان صائم بوده و وقتى شب فرا رسید افطار کرده و از آنچه خداوند منان روزى او کرده استفاده نموده سپس پیوسته تا صبح بدمد بر مصائب حضرت حسین بن على علیه السلام زمزمه نموده و نوحه سرائى مى کند.

—————————————————————————————-

• نام مولف: ابى القاسم جعفر بن محمد بن جعفر بن موسى بن قولویه القمى

• نام مترجم: سید محمد جواد ذهنى تهرانى

• کتاب جامع الزیارات